Nauka języka angielskiego z piosenek

Colm Boyd, twórca materiałów edukacyjnych oraz nauczyciel pracujący dla oddziału British Council w Barcelonie, zaprezentuje, w jaki sposób zwracanie uwagi na przykłady mowy łączonej w piosenkach może pomóc płynniej i naturalniej wypowiadać się po angielsku.

Czym jest mowa łączona (connected speech)?

Większość uczniów wymawia angielskie słowa tak, jak zostały one zapisane – każde oddzielnie:

Where do you live? → /wɛr/ /du/ /ju/ /lɪv/

Jednak osoby, które mówią płynnie po angielsku, w naturalny sposób modyfikują wymowę tego zdania. Dzieje się tak ze względu na zjawisko, które nazywamy mową łączoną:

Where do you live? → /wɛrʤə’lɪv/

Obie z powyższych wersji wymowy tego pytania są prawidłowe. Zawsze warto pamiętać, że to, czy Twoja wymowa jest wyraźna i zrozumiała ma większe znaczenie od tego, czy brzmisz jak rodowity Brytyjczyk. Jednak dla wielu osób uczących się angielskiego naturalność wymowy jest bardzo ważna. Tacy uczniowie powinni zainteresować się kwestią mowy łączonej, ponieważ jej zastosowanie sprawia, że wymowa staje się dużo bardziej naturalna. A doskonałym źródłem przykładów zastosowania mowy łączonej jest muzyka pop.

Co mowa łączona ma wspólnego z muzyką popularną?

Słuchanie radiowych przebojów jest bardzo przyjemną formą pracy nad poprawną wymową. Dzięki powtarzalnej strukturze piosenek możemy zauważyć, w jaki sposób różne słowa łączą się ze sobą w danym zdaniu czy frazie. A śpiewanie tekstu ulubionej piosenki razem z wokalistą sprawi, że wiedzę teoretyczną na temat mowy łączonej zamienisz w praktyczną.

Poniżej znajdziesz pięć cech mowy łączonej zobrazowanych przykładami z muzyki popularnej.

Elizja – znikające dźwięki 

Tabela ta zawiera kilka przykładów znikających głosek. Silna sylaba, czyli sylaba, na którą położono nacisk, to ta, która występuje po apostrofie.

Kiedy pojawia się takie zjawisko?

Gdy ostatnia spółgłoska w wyrazie jest podobna do pierwszej spółgłoski następnego wyrazu. Osoby płynnie mówiące po angielsku zazwyczaj omijają wtedy w wymowie pierwszą głoskę. Spółgłoski mogą być takie same, tak jak w przykładzie A, lub mogą być do siebie zaledwie podobne, tak jak to ma miejsce w przykładzie B.

Popularne piosenki, w których występuje elizja

Jednym z przykładów jest przebój Beyoncé z 2008 roku pod tytułem Single Ladies. Wokalistka tłumaczy w nim kobietom, że powinny znać swoją wartość i zwraca się do wszystkich samotnych kobiet – all the single ladies. Elizja pojawia się właśnie pomiędzy samotnymi paniami.

singe' ladies → /sɪŋgəˈleɪdiz/

Z kolei w 2017 roku Katy Perry śpiewała o tym, że wszyscy utknęliśmy w męczącej rutynie nowoczesnego życia i odbywa się ono według ustalonego z góry rytmu (we are chained to the rhythm).

'chainto → /ˈʧeɪntə/

Katenacja – sklejanie się spółgłosek z samogłoskami

Oto kilka przykładów:

A. It’s a big opportunity	big opportunity	„bigoppor'tunity”	/bɪgɑpərˈtunəti/
B. I woke up at 7.00	woke up	„wokˈu”'	/woʊˈkʌp/

Kiedy pojawia się takie zjawisko?

Gdy jeden wyraz kończy się w wymowie spółgłoską, a następny zaczyna samogłoską. Słowa te łączą się sobą i spółgłoska płynnie przechodzi w samogłoskę. Da się to zauważyć na przykładzie czasowników frazowych, tak jak w przykładzie B.

Popularne piosenki, w których występuje katenacja

W przeboju z 2017 roku pod tytułem Shape of You Ed Sheeran śpiewa o tym, jak bardzo kocha kształty swojej dziewczyny, mówiąc wprost – I’m in love with the shape of you.

shapof →  /ˈʃeɪpəv/

Rok wcześniej zespół Little Mix nagrał piosenkę Shout Out To My Ex, której tekst zawiera ironiczne podziękowania skierowane do byłego chłopaka bohaterki piosenki (shout out to my ex). Twierdzi ona, że jest mu wdzięczna za złe traktowanie, bo wyciągnęła z tego ważne życiowe lekcje.

shou‘dout → /ʃaʊˈdaʊt/

Zwróć uwagę, że w mowie łączonej twarde „t” występujące pomiędzy samogłoskami często zmienia się w dźwięczne „d”.

Wtrącenie (epenteza) – zjawisko polegające na dodaniu w wymowie dodatkowej głoski 

Kilka przykładów:

Kiedy pojawia się takie zjawisko?

Gdy jedno słowo kończy się samogłoską, a następne również zaczyna się od samogłoski. Osoby mówiące płynnie po angielsku często wstawiają pomiędzy te dwie głoski niezbyt wyraźną spółgłoskę. Dzięki temu wymowa staje się bardziej płynna.

Skąd wiadomo, jaką spółgłoskę należy wstawić pomiędzy samogłoski?

Spółgłoska powinna być naturalną kontynuacją poprzedzającej ją samogłoski. W słowach, które w wymowie kończą się na /oʊ/ lub /uː/, wstawia się często głoskę /w/ (zob. przykład A). W słowach, które w wymowie kończą się na /aɪ/, /iː/ lub /ɛ/, wstawia się często głoskę /j/ (zob. przykład B).

Popularne piosenki, w których występuje epenteza

Take Me Out to przebój grupy Franz Ferdinand z 2004 roku, w którym bohater piosenki zachęca osobę spotkaną na imprezie, żeby zaprosiła go na randkę. Do nowo poznanej osoby kieruje właśnie tytułową prośbę – take me out.

me’yout → /miːˈjaʊt/

Czy pamiętasz piosenkę Michaela Jacksona z 1995 roku You Are Not Alone? Opowiada ona o tym, jak to jest stracić kogoś bliskiego, ale wciąż czuć jego obecność. W refrenie pojawia się uspokajająca obietnica – You are not alone, I am here with you.

‘youwə → /ˈjuːwə/

Upodobnienie fonetyczne (asymilacja) – połączenia spółgłosek, które zmieniają wymowę słów

W poniższej tabeli znajdziesz kilka przykładów:

A. You live near here, don’t you?	don’t you'	„donchyou”	/ˈdoʊnʧu/
B. Did you finish the plan?	did you	„dijou”	/ˈdɪʤu/
C. How’s your meal?	how’s your	„howjyour”	/ˈhaʊʒjʊər/

Kiedy pojawia się takie zjawisko?

Występowanie mowy łączonej w fonetyce angielskiej sprawia, że wiele słów, które zaczynają się na y (lub po prostu od głoski /j/), mogą stać się dla osób uczących się angielskiego źródłem trudności i nieporozumień. Dzieje się tak dlatego, że początkowa głoska w wyrazie często łączy się z ostatnią spółgłoską poprzedniego słowa, tworząc nową spółgłoskę.

Tak jak w przypadku powyższych przykładów, to, jak będzie brzmieć ta nowa spółgłoska, zależy od konkretnej kombinacji głosek:

t + y = ch

d + y = „twarde” j

„twarde” s + y = „miękkie” j

Popularne piosenki, w których występuje asymilacja

W Can’t Get You Out of My Head, piosence z 2001 roku, w której Kylie Minogue śpiewała o tym, że nie może przestać o kimś myśleć, asymilacja widoczna jest właśnie w tytułowej frazie – I just can’t get you out of my head.

‘gechou out → /ˈgɛʧuː/

W starszym przeboju z 1980 roku Could You Be Loved? Bob Marley zastanawiał się, czy ludzie mogą nauczyć się kochać i być kochanymi bez zahamowań. W całej piosence wielokrotnie powraca tytułowe pytanie zawierające asymilację – Could you be loved and be loved?

‘coujou → /ˈkʊʤuː/

Szwa – głoska charakterystyczna dla krótkich, niewyraźnie wymawianych słów 

Oto kilka przykładów:

A. He’s visiting from France.	from	frəm
B. I’m going to visit my aunt.	going to	ˈgənə
C. You should have studied more.	Have	əv

Kiedy pojawia się takie zjawisko?

Szwa odgrywa ważną rolę w mowie łączonej. To bardzo krótka samogłoska, która brzmieniowo plasuje się gdzieś pomiędzy polskimi „a” i „e”.

W pojedynczych słowach szwa pojawia się w nieakcentowanych sylabach. Przykładowo w wyrazie amazing akcent pada na drugą sylabę, więc pierwsza sylaba, składająca się z samego „a”, zostaje skrócona:

əˈmazing  → /əˈmeɪzɪŋ/

W mowie łączonej szwa jest dominującą samogłoską w wielu krótszych słowach: przyimkach (from, of, to), czasownikach posiłkowych (have, are) lub zaimkach (it, us). Słowa te zazwyczaj nie niosą za sobą ważnych informacji, więc w mowie łączonej ciężko jest je czasem nawet wyłapać.

Popularne piosenki, w których występuje szwa

W roku 1987 premierę miał hit zespołu Roxette It Must Have Been Love, w którym wokalistka wspominała swój zakończony już związek, powtarzając w refrenie, że ta relacja musiała być oparta na prawdziwym uczuciu (must have been love).

mustə’been → /mʌstəˈbɪn/

Z kolei w 2011 roku Adele zaśpiewała piosenkę Set Fire to the Rain. Nawiązuje w niej do pełnego sprzeczności związku z byłym chłopakiem. W tekście piosenki pojawiają się liczne wyrażenia oksymoroniczne, w tym tytułowe podpalenie deszczu – I set fire to the rain.

təthə’rain → /təðəˈreɪn/

Następnym razem, gdy będziesz słuchać muzyki, skup się na tym, w jaki sposób wymawiane są poszczególne wyrazy i jak się ze sobą łączą. Wkrótce będziesz nawijać szybciej niż Eminem, trajkotać niczym Adele, a może nawet uda Ci się wiernie odtworzyć styl śpiewania Mariah Carey.