Mój nauczyciel chemii z czasów szkolnych, którego nie przywołam z nazwiska, zazwyczaj snuł się po klasie. Mamrotał przy tym coś niewyraźnie i przeprowadzał eksperymenty, których nie rozumieliśmy. Bardzo się denerwował, gdy traciliśmy zainteresowanie i zaczynaliśmy rozmawiać lub gdy ktoś zadał pytanie, na które podobno wcześniej padła już odpowiedź. Gdy wspominam go teraz, kiedy sama jestem nauczycielką, myślę, że był uzdolnionym chemikiem i pasjonatem, ale nie potrafił nawiązać kontaktu z uczniami i zainteresować ich tematem. Przyznaję też, że nie byliśmy zbyt uważnymi i aktywnymi uczniami. Sama przestałam się uczyć chemii, gdy tylko przestała być przedmiotem obowiązkowym.
Jedno jest jednak pewne: Nauczanie wymaga konkretnych umiejętności niezależnie od tego, czego uczymy. A jakie są cechy dobrego nauczyciela lub nauczycielki języka angielskiego?
Na podstawie moich własnych doświadczeń jako nauczyciela języka obcego oraz rozmów z moimi uczniami wyróżniłam 7 cech dobrego nauczyciela, które moich zdaniem są absolutnie kluczowe. Oto one:
1. Jest osobą, która zna się na swoim fachu.
Umiejętność posługiwania się językiem to nie to samo, co umiejętności przekazania wiedzy. Nauczyciel lub nauczycielka języka angielskiego powinni mieć, rzecz jasna, solidną wiedzę z zakresu gramatyki i słownictwa, pozwalającą wyjaśnić wątpliwości uczniów (tu wskazówką kompetencji może być dobrze zdany egzamin Aptis for Teachers). Równie istotna jest jednak znajomość różnorodnych oraz aktualnych metod nauczania. Każdy uczeń przyswaja wiedzę w inny sposób – dobry nauczyciel potrafi dostosować lekcje do potrzeb wszystkich swoich podopiecznych. Każdy nauczyciel powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje do nauczania języka angielskiego (przynajmniej certyfikat CELTA lub Trinity EFL, a w renomowanych szkołach także certyfikat DELTA), w przystępny sposób przedstawić uczniom swoją metodologię pracy i pomysł na prowadzenie zajęć oraz, w razie potrzeby, umieć odpowiedzieć na wszelkie pojawiające się na ten temat pytania. Jeśli chcesz dowiedzieć się, w jaki sposób pracują lektorzy w British Council, zajrzyj tutaj.
2. Bierze pod uwagę Twoje potrzeby.
Skuteczna nauka języka jest możliwa tylko wtedy, jeśli znasz swoje potrzeby i postawisz sobie określone cele. Zanim podejmiesz decyzję o wyborze kursu, zawsze zastanów się, co jest dla Ciebie najważniejsze. Chcesz nauczyć się płynnie mówić? Gubisz się w zawiłościach gramatyki? Chcesz zdać oficjalny egzamin i uzyskać certyfikat (np. Cambridge, IELTS lub Aptis) . Jeśli Twoja odpowiedź na te pytania brzmi „w zasadzie nie wiem”, naprawdę dobry nauczyciel będzie w stanie pomóc Ci określić, czego potrzebujesz. Natomiast jeśli już wiesz, jaki masz cel, poszukaj specjalisty w danej dziedzinie. Na przykład jeśli chcesz zdać konkretny egzamin, znajdź szkołę i nauczyciela o bogatym doświadczeniu w prowadzeniu kursów przygotowawczych (najpopularniejsze egzaminy, do których przygotowujemy w naszej szkole językowej w British Council to: FCE, CAE, CPE i IELTS). A jeszcze lepiej, jeśli będziesz współpracować z egzaminatorem. Jeśli nie masz pewności co do swojego poziomu kompetencji językowych, możesz zarezerwować bezpłatną konsultację w swojej najbliższej placówce British Council, gdzie przedstawimy Ci również dostępne warianty kursów.
3. Jest empatyczny.
Nauka języka obcego może być przyjemnym doświadczeniem, jednak dla niektórych osób bywa przytłaczająca. Wiele kursów angielskiego skupia się na mówieniu, co stawia w trudnej sytuacji osoby nieśmiałe lub introwertyczne, niechętnie wypowiadające się nawet w rodzimym języku. Także osoby, które miały dłuższą przerwę w nauce czy posługiwaniu się językiem, mogą czuć się onieśmielone w towarzystwie pozornie wiedzących wszystko lepiej kolegów i koleżanek z klasy. Dobry nauczyciel musi brać pod uwagę odczucia swoich uczniów i pomagać każdemu z nich osiągnąć jak najlepsze wyniki. Jeśli Twój nauczyciel sam uczy się bądź uczył się języka obcego, z pewnością pamięta, jakie to uczucie, gdy nie znasz odpowiedzi na zadane pytanie lub gdy w kluczowym momencie zabraknie Ci odpowiedniego słówka . Wielu osobom wydaje się, że najbardziej odpowiednim nauczycielem będzie rodzimy użytkownik języka (tzw. native speaker). Wbrew tej intuicji ktoś, kto sam kiedyś był uczniem, może lepiej rozumieć trudności, z którymi się zmagasz.
4. Jest kreatywny.
Wielu uczniów po całym dniu w pracy czy w szkole idzie na dodatkowe zajęcia z angielskiego jakby za karę. Niestety, żeby dobrze opanować język obcy, trzeba w naukę włożyć dodatkowy wysiłek, zarówno w klasie, jak i poza nią, i nie da się tego uniknąć.Dobry nauczyciel potrafi tak poprowadzić lekcję, urozmaicając przebieg zajęć, aby każde spotkanie z językiem było nieco inne niż pozostałe. Odrobina kreatywności pozwala na stworzenie ciekawych, zróżnicowanych lekcji, co wpływa pozytywnie na uwagę i motywację uczniów oraz rozpala w nich pasję. Nikt z nas przecież nie lubi godzinami wpatrywać się w podręcznik i mechanicznie uzupełniać zdań.
5. Potrafi słuchać.
Anegdoty charyzmatycznego nauczyciela o pobycie w Azji czy o jego rodzinnych świętach niewątpliwie są ciekawe i mogą stanowić ćwiczenie ze słuchania żywego języka, nie powinny jednak zdominować zajęć. Dobry nauczyciel powinien wspierać nie tylko bierne umiejętności językowe uczniów (słuchanie i czytanie), ale również czynne (mówienie i pisanie) – wszystkie one będą nam przecież potrzebne w prawdziwym życiu. Być może uczniów zainteresują nie tylko opowieści nauczyciela, ale też ich kolegów z klasy?
6. Jest cierpliwy.
Zdarza się, że trzej uczniowie jeden po drugim zadają to samo pytanie. Może to być dla nauczyciela źródłem frustracji, jednak jego obowiązkiem jest wyczerpująco odpowiedzieć na każde, nawet powtarzające się zapytania i indywidualnie dobrać sposób tłumaczenia do możliwości swoich uczniów. Dobry nauczyciel potrafi w razie potrzeby wyjaśnić jedną kwestię na kilka różnych sposobów. Powinien być otwarty na opinie uczniów i dostosowywać się do ich potrzeb.
7. Potrafi zachęcić do nauki poza zajęciami.
Jeśli chcesz osiągnąć wymarzony efekt, nauka języka obcego nie powinna kończyć się po wyjściu z klasy. W dzisiejszych czasach mamy wiele możliwości i źródeł, z których możemy korzystać także poza zajęciami (np. strony LearnEnglish lub LearnEnglish Kids lub inne udostępniane bezpłatnie online). Dobry nauczyciel angielskiego pokazuje swoim uczniom, gdzie szukać wartościowych zasobów i materiałów innych niż podręcznik. Wzbudza w nich ciekawość języka, pokazuje nowe tropy oraz podpowiada, jak połączyć naukę z indywidualnymi zainteresowaniami. Dzięki tak prowadzinym lekcjom i postawie nauczyciela, jego uczniowie robią szybsze postępy i doświadczają większe satysfakcji z nauki.
Każdy z nas ma trochę inne potrzeby i oczekiwania, dlatego nie da się wskazać jednego idealnego zestawu cech dobrego nauczyciela angielskiego. Jednak powyższe cechy z pewnością są gwarancją pozytywnych doświadczeń w nauce i zwiększą Twoje szanse na sukces.
Autorka: Cath McLellan
Cath uczy dzieci i młodzież w British Council od 2003 roku i od tego czasu pracowała w Hiszpanii, Japonii i Hongkongu. Jest autorką materiałów dydaktycznych oraz koordynatorem projektu TeachingEnglish. W swoim czasie wolnym uwielbia odkrywać nowe miejsca, pisze i gotuje. Czasem lubi po prostu uciec z miasta na długi spacer.
Jeśli zaciekawiły Cię ten artykuł lub inne treści dostępne na naszym blogu, zapisz się do newslettera British Council, żeby być na bieżąco ze wszystkimi inicjatywami i wydarzeniami, które prowadzimy i organizujemy.