Nauka języka nie ogranicza się tylko do poznawania gramatyki i zapamiętywania czasowników nieregularnych, zwłaszcza w przypadku najmłodszych uczniów. Dzieci przyswajają język obcy w nieco inny sposób niż dorośli – przez słuchanie i używanie go w różnych codziennych sytuacjach. Jeśli w szkole nie mają kontaktu ze swoim językiem ojczystym, szybko zaczynają używać codziennych słów i zwrotów z języka, w którym komunikują się ich nauczyciele i koledzy z klasy. W zdumiewająco szybkim tempie uczą się też zasad nowych gier oraz słownictwa z nimi związanego.
W trakcie opanowywania zasad gier w języku obcym dzieci nie tylko słuchają różnych zwrotów, lecz także same posługują się zdaniami, których nauczyły się wcześniej.
Warto zatem wypróbować w domu niektóre gry w języku angielskim. Dzięki nim dzieci mają okazję stosować język obcy w swobodnej i niestresującej sytuacji zabawy. Posługują się nim w sposób naturalny, nie zastanawiają się nad poprawnością składniową i gramatyczną swoich wypowiedzi. Właśnie dlatego nauczyciele angielskiego wykorzystują gry na zajęciach w klasie. Zachęcają w ten sposób swoich uczniów do używania tego języka i rozwijania jego znajomości. Dzięki uczestniczeniu w grach po angielsku w domu dzieci będą nabywały większej pewności w posługiwaniu się tym językiem, a zarazem będą bardziej zmotywowane do jego częstszego używania oraz do dalszej nauki.
Starzy ulubieńcy
Wiele z moich ulubionych gier z okresu dzieciństwa w dalszym ciągu cieszy się dużą popularnością i podbija serca dzieci.
„What’s the time, Mr. Wolf?” [„Która godzina, Panie Wilku?”] jest zabawną grą, w której dziecko uczy się podawać godziny i przyswaja zwroty związane z określaniem pór dnia. W grze może brać udział zarówno dwóch graczy, jak i większa ich liczba. Potrzebna jest do niej jednak duża przestrzeń, na przykład w ogrodzie lub na tarasie. Aby dzieci czuły się pewnie w trakcie gry, przed rozpoczęciem powtórz z nimi pytanie: „What’s the time, Mr. Wolf?” [„Która godzina, Panie Wilku?”], oraz różne możliwe odpowiedzi na nie, na przykład: „It’s 1 o’clock / 2 o’clock / lunch time / dinner time” [„Jest godzina pierwsza / druga / pora lunchu / pora kolacji”]. Wilk (czyli Ty lub dziecko wybrane przez Ciebie) stoi w jednym miejscu, a pozostali uczestnicy znajdują się w pewnej odległości od niego i zadają mu pytanie: „What’s the time, Mr. Wolf?”. Wilk odpowiada na nie konkretną godziną lub porą dnia, na przykład: „It’s 1 o’clock” [„Jest godzina pierwsza”]. Dzieci przesuwają się następnie o krok do przodu w jego kierunku. Gdy Wilk poda godzinę drugą, wówczas dzieci przesuwają się w jego stronę o dwa kroki. Jeżeli z kolei powie on: „It’s lunch time!” [„Jest pora lunchu”], dzieci muszą przed nim uciekać, ponieważ będzie chciał on je zjeść na lunch albo na obiad, a nawet na śniadanie. Zabawie towarzyszyć będą na pewno piski i okrzyki, zwłaszcza wtedy, gdy dzieci będą uciekały przed Wilkiem. To jedna z tych z zabaw, które nigdy się nie znudzą i w które dzieci mogłyby się bawić nieustannie.
Nie zapominaj, że popularna jest również zabawa na trampolinie. Można ją wykorzystać do gier, w których dziecko będzie powtarzało inne pory dnia, na przykład: shower time, play time [czas na prysznic, czas zabawy], a także będzie mówiło, co inni robią o różnych porach. Po tej zabawie dzieci powinny nabrać większej pewności w podawaniu czasu po angielsku. Po zabawie warto je zachęcić do przeczytania o Panu Wilku lub do wypróbowania gry online uczącej odczytywania godzin.
Każdy z nas na pewno grał w szkole lub z rodzeństwem w wisielca [Hangman]. Jest to pozornie bardzo prosta gra, ale wymagająca powtórzenia całego alfabetu. Pozwala ćwiczyć i rozwijać umiejętności rozpoznawania liter, literowania oraz słuchania ze zrozumieniem. Mogą się one przydać pewnego dnia, kiedy Twoje dziecko przystąpi do egzaminu Cambridge PET, sprawdzającego znajomość języka angielskiego na poziomie B1, i zostanie poproszone o przeliterowanie po angielsku imienia i nazwiska. Nie ograniczaj jednak gry w wisielca wyłącznie do literowania słów. W miarę obserwacji u dziecka coraz większej pewności i swobody w zabawie podawaj mu zamiast słów krótkie zdania z widocznymi tylko pierwszymi literami każdego słowa. Warto wcześniej powtórzyć niektóre trudniejsze samogłoski i spółgłoski, aby dzieci nie miały problemu z odróżnianiem na przykład samogłoski „I” od „E” czy spółgłoski „J” od „G”. W ramach powtórzenia obejrzyj krótki film na stronie internetowej LearnEnglish Kids, który pomoże Twoim dzieciom zapamiętać wymowę niektórych liter i słów
W_ _ _ ’_ t_ _ t_ _ _ ? (Odgadnij, proszę, to zdanie).
Grę urozmaicisz, jeśli kupisz małą tablicę suchościeralną z flamastrami. Dziecko poczuje się wtedy jak nauczyciel, co dodatkowo powinno zmotywować je do zabawy.
Kalambury [pictionary] są kolejną zabawną grą, w której dzieci o uzdolnieniach plastycznych mogą się dodatkowo wykazać pomysłowością i umiejętnościami artystycznymi. Zabawa polega na odgadywaniu słów przedstawionych za pomocą rysunków. Możesz bawić się tylko z dzieckiem albo zaprosić do zabawy całą rodzinę i odwiedzających Cię gości.Wydrukuj kilka kart flash zawierających zestawy słownictwa, które chcesz ćwiczyć i rozwijać z dzieckiem. Przygotuj też kartki i dwa ołówki. Minutnik w telefonie komórkowym przyda się z kolei do mierzenia czasu przyjętego na narysowanie obrazka. Jeśli w grze uczestniczą dwie drużyny, zadbaj o to, aby w każdej z nich została wybrana jedna osoba, która będzie wykonywała rysunki. Pokaż jej kartę ze słowem do narysowania. Nie powinni jej widzieć inni członkowie obu drużyn. Dla ułatwienia możesz podać uczestnikom kategorię tematyczną, na przykład: „jedzenie”, „transport”, „praca”, „miejsca w mieście”. Po odliczeniu do trzech artysta zaczyna rysować obrazek, na którego podstawie członkowie drużyn będą mogli odgadnąć dane słowo. Małym uczestnikom zabawy wyznaczonym do rysowania zamiast słowa można pokazać obrazek przedstawiający przedmiot, który mają zaprezentować. Jeśli więc wybierasz jako kategorię tematyczną „jedzenie”, wydrukuj kilka kart flash przedstawiających produkty spożywcze lub potrawy i użyj ich, aby pomóc dziecku. W przypadku starszych dzieci wykorzystanie w zabawie słów jest świetnym sposobem na poprawę umiejętności czytania i wymowy. Jeśli członek drużyny odgadnie i poprawnie wypowie słowo po angielsku, zdobędzie punkt dla swojego zespołu. Możesz urozmaicić grę przez ustawienie limitu czasu za pomocą stopera. Gra w kalambury sprzyja powtarzaniu słownictwa, ważne jest więc, aby gracze znali wcześniej angielskie słowa, które zostaną w niej użyte.
The Washing Line Race jest grą, w której dzieci zajmują się wieszaniem prania. Można w nią grać w dwie osoby lub w zespołach. Do tej dynamicznej gry niezbędne są: torba z dziecięcymi ubraniami (najlepiej nadają się do tego ubranka dla niemowląt), zestaw spinaczy do ubrań oraz długi sznurek lub linka do przeciągnięcia między dwoma krzesłami, jeśli zabawa odbywa się w domu. Na świeżym powietrzu sznurek do rozwieszenia prania powinien zostać umieszczony na takiej wysokości, aby dziecko z łatwością mogło do niego dosięgnąć. Przejrzyj swoją garderobę i upewnij się, że masz po dwa egzemplarze każdego rodzaju odzieży. Przygotuj następnie dwa woreczki ubrań dla każdej drużyny. Gracze reprezentujący jedną drużynę mają za zadanie przypiąć pranie na linie, zanim zrobią to gracze z przeciwnej drużyny. W trakcie gry jedno dziecko wykrzykuje po angielsku nazwy ubrań, które należy następnie powiesić na sznurku. Pozostali gracze po usłyszeniu, jakie ubranie należy powiesić, wyszukują je w swoim woreczku. Na przykład jeśli dziecko powie „T-shirt”, gracze odnajdują w woreczku koszulki i biegną powiesić je na sznurze. Wygrywa ta drużyna (lub ten z graczy), która pierwsza powiesi dany element garderoby. Jeśli nie masz ubrań do wykorzystania w zabawie, spójrz na tę wersję gry.
Bardzo ważne jest przejście od powtarzania słownictwa do powtarzania całych zwrotów. Jedną z najpopularniejszych gier, która to umożliwia, jest „I went to the market to buy…” [„Poszedłem do sklepu, żeby kupić…”]. Wymaga ona – zwłaszcza w grupie – uważnego słuchania i dobrego zapamiętywania. Ilekroć gram w nią ze swoimi uczniami w klasie, zawsze przegrywam. Poproś dzieci, aby usiadły w kręgu i jedno z nich rozpoczęło grę przez wypowiedzenie na przykład takiego zdania: „I went to the market to buy… a carton of milk” [„Poszedłem do sklepu, żeby kupić… karton mleka”]. Osoba siedząca obok tego gracza powtarza usłyszane zdanie i dodaje do niego nowy przedmiot, na przykład: „I went to the market to buy a carton of milk… and a packet of biscuits” [„Poszedłem do sklepu, żeby kupić karton mleka… i paczkę herbatników”] itd. Gra toczy się, aż przyjdzie kolej na pierwszego gracza, czyli tego, który ją rozpoczął. Jeśli chcesz pomóc dzieciom, przygotuj na kartcekilka przykładowych nazw produktów spożywczych, z których będą mogły one skorzystać, kiedy zabraknie im pomysłów. Jeśli jeden z graczy nie pamięta któregoś z elementów na liście, odpada z gry. Zwycięzcą zostaje ten, kto zapamiętał wszystkie pozycje na liście zakupów. Gra jest niezwykle prosta, ale umożliwia dzieciom ćwiczenie różnych struktur gramatycznych. W moim przykładzie są to kwantyfikatory [quantifiers], czyli określenia ilości, na przykład „a bottle of”, „a packet of”. Zdanie można oczywiście zmieniać, dostosowywać je do struktury, którą chcesz przećwiczyć z dziećmi, na przykład: „Next year I’m travelling to Canada and I’m going to visit…” [„W przyszłym roku jadę do Kanady i zamierzam odwiedzić…”] lub „Last Saturday I went on excursion and I saw…” [„W ostatnią sobotę pojechałem na wycieczkę i zobaczyłem…”].
Gry planszowe
Nie zapomnij o starych, popularnych grach planszowych. W deszczowe weekendowe popołudnie warto zagrać z dziećmi w grę Scrabble Junior ©. Na początku może się ona wydawać trudna, ale przy odrobinie pomocy Twoje dzieci szybko sobie z nią poradzą. Zanim rozpoczniesz, pomóż im spisać listę angielskich słów, które znają – będą mogły korzystać z niej podczas zabawy. Innym prostym wariantem gry jest układanie słów z liter na czas. Daj dziecku litery i ustaw stoper na minutę. Dzięki temu dowie się ono, ile słów uda mu się ułożyć w ciągu sześćdziesięciu sekund. Zapewne będzie zaskoczone tym, jak wiele angielskich słów potrafi użyć w tak krótkim czasie. Ich liczba będzie stopniowo rosła, w miarę jak dziecko będzie nabierało większej pewności w posługiwaniu się językiem angielskim.
Inną tradycyjną grą planszową są węże i drabiny [Snakes and Ladders]. Można w nią grać nawet bez węży i drabinek lub bez planszy. Zbierz wszystkie karty flash używane w innych grach lub wydrukuj kilka ich zestawów, które dzieci pokolorują, aby miały poczucie, że same przygotowały grę. Następnie na karteczkach samoprzylepnych lub małych kawałkach papieru wypisz kilka typowych określeń używanych w grach, takich jak: „Start” [„Start”], „Finish” [„Koniec”], „Move back 2 spaces” [„Cofnij się o 2 pola”], „Go back to start” [„Wróć do początku”], „Move forward 3 spaces”[„Przesuń się o 3 pola do przodu”] czy „Miss a turn” [„Tracisz kolejkę”]. Poproś dzieci, aby na kuchennym stole skleiły karty flash w kształt prostokąta, koła lub węża i stworzyły w ten sposób planszę do gry. Nie zapomnij dodać w odpowiednich miejscach karteczek z napisami „Start” i „Finish”. Przygotuj kostkę i pionki do gry oraz pionki dla odpowiedniej liczby graczy. Gdy pionek Twojego dziecka stanie na określonej karcie flash, zachęć je, aby podało angielską nazwę narysowanego na niej przedmiotu. Dla dzieci chodzących do starszych klas szkoły podstawowej wydrukuj planszę do gry i poproś, aby w każdym polu napisały krótkie pytanie lub zadanie do wykonania, na przykład: „How do you say »mydło« in English?” [„Jak powiesz »mydło« po angielsku?”], „Name 10 wild animals” [„Wymień 10 dzikich zwierząt”], „Which is longer, the Amazon River or Vistula River?” [„Która rzeka jest dłuższa: Amazonka czy Wisła?”]. W ten sposób w trakcie gry dzieci będą ćwiczyły wiele różnych struktur gramatycznych, powtarzały słownictwo, a także rozwijały umiejętności pisania, czytania, słuchania i mówienia.
Warto wspomnieć jeszcze szybką i prostą grę Bull’s Eye [Rzutki], którą łatwo przygotować. Na dużym arkuszu papieru narysuj trójwarstwową tarczę (koło, w które wpisane będę dwa mniejsze koła – jedno w drugim). Do każdej z warstw przypisz odrębną punktację: środek najmniejszego koła – 100 punktów, kolejne koło – 60 punktów, a trzecie, zewnętrzne koło – 20 punktów. Znajdź miękką piłkę lub małą miękką zabawkę, którą będzie można rzucać w rzutki. Przygotuj następnie kilka pytań lub zadań podobnych do tych z gry w węże i drabiny. Podziel je ze względu na stopień trudności. Za najtrudniejsze z nich gracze będą mogli zdobyć 100 punktów. Twoje dziecko będzie rzucało piłką lub zabawką w tarczę i w zależności od trafionego na niej miejsca i koła odpowiadało na jedno z pytań. Różnią się one stopniem trudności – od łatwego tłumaczenia słów (na przykład: „What’s »kot« in English?” [„Jak się mówi »kot« po angielsku?”] do trudniejszych pytań za 100 punktów (takich jak: „How many brothers and sisters have you got?” [„Ile masz rodzeństwa?”]). W poszukiwaniu pytań i słów odpowiednich dla swojego dziecka zajrzyj do jego podręcznika do języka angielskiego. Dzięki temu wykorzystasz słowa, które już poznało. Możesz przedstawić je w formie rysunków na kartach flash, aby dziecko mogło je sobie łatwiej przypomnieć. To świetny sposób na powtórzenie słownictwa przed klasówką. Jeśli masz dwoje lub więcej dzieci, gra w rzutki będzie znakomitym sposobem na wspólne spędzanie czasu oraz na naukę angielskiego przez zabawę.
Rozpocznij grę!