First conditional, czyli pierwszy tryb warunkowy w języku angielskim

Wyobraź sobie, że planujesz właśnie swój ślub. Wybierasz menu, zamawiasz piękne kwiaty, przygotowujesz oprawę muzyczną. Tymczasem Twoja przyszła teściowa – wiecznie zatroskana mieszkanka Oksfordu – niespodziewanie dzieli się z Tobą swoim niepokojem. Pyta o przebieg uroczystości w razie deszczu lub o to, co się stanie, jeśli goście nie będą mogli znaleźć hotelu, w którym odbędzie się przyjęcie weselne. W odpowiedzi na podobne pytania w języku angielskim warto wykorzystać strukturę first conditional, czyli pierwszego trybu warunkowego. Na przykład:

a. If it rains, we will have our drinks inside.
Jeśli będzie padać deszcz, wzniesiemy toast w środku.
b. The guests will find the hotel if they use the map in the wedding invitation.
Goście znajdą hotel, jeśli skorzystają z mapy dołączonej do zaproszenia na wesele.

Kiedy używamy struktury first conditional?

Pierwszego trybu warunkowego używamy, gdy mówimy o wydarzeniach, które prawdopodobnie będą miały miejsce w przyszłości, w konkretnej sytuacji. Tryb ten informuje nas o sytuacji, która nastąpi, jeśli poprzedzi ją określona inna sytuacja. W powyższym zdaniu: „If it rains, we will have our drinks inside” [„Jeśli będzie padać deszcz, wzniesiemy toast w środku”], użycie pierwszego trybu warunkowego odnosi się do działań lub wydarzeń, które są prawdopodobne i rzeczywiste. Nie należy mylić tej struktury z drugim trybem warunkowym [second conditional], który zazwyczaj odnosi się do sytuacji hipotetycznych i nierealnych (na przykład: „If I won the lottery, I would never work again!” [„Gdybym wygrał w loterii, nie musiałbym już nigdy pracować!”]).

Jak tworzymy tę strukturę?

Wszystkie zdania w trybie warunkowym składają się z dwóch części: zdania podrzędnego zawierającego słowo „if” [„jeżeli”] i zdania głównego (nadrzędnego). Zdanie główne zawiera rezultat zaistnienia warunku zawartego w zdaniu podrzędnym. Najczęściej spotykana, podstawowa struktura zdania w pierwszym trybie warunkowym przedstawia się następująco:

Uczniowie zwykle zaczynają zdanie w trybie warunkowym od części podrzędnej, rozpoczynającej się słowem „jeżeli”. Taki szyk jest dla nich łatwiejszy do poprawnego użycia. Można jednak zastosować odwrotną kolejność – wówczas zdanie z przykładu 1 będzie brzmiało: „I will send you a WhatsApp if I decide to go out tonight”. Jeśli umieścisz na początku zdanie podrzędne zaczynające się od słowa „jeżeli”, powinieneś oddzielić je przecinkiem od zdania głównego. Gdy natomiast zdanie w trybie warunkowym rozpoczyna się od zdania głównego, nie stawiamy po nim przecinka. Zajrzyj tutaj, aby uzyskać więcej informacji na temat interpunkcji w języku angielskim.

Wyjątki i zmiany

Podstawowa struktura zdania w pierwszym trybie warunkowym przydaje się zwłaszcza uczniom rozpoczynającym dopiero naukę języka angielskiego. W miarę rozwijania umiejętności językowych dostrzegają oni więcej możliwości zastosowania trybu warunkowego i częściej zaczynają wykorzystywać następującą konstrukcję zdania:

Struktura ta umożliwia większą swobodę użycia języka. Na przykład w zdaniu podrzędnym zaczynającym się od „jeżeli” pozwala na zastosowanie czasu present continuous („If it’s raining tomorrow, they will cancel the match”) lub present perfect („If you have failed your exam, you will need to do it again”). W zdaniu głównym zawiera się z kolei wyrażenie „going to” („If I pass my driving test, I’m going to celebrate for a full week!”) lub czas future perfect („If Meryl Streep wins one more Oscar, she’ll have won more Oscars than any other actor”).

W zdaniu głównym oprócz „will” można również użyć innego czasownika modalnego. W celu podkreślenia możliwości nastąpienia przyszłych wydarzeń wykorzystamy czasowniki modalne „can” lub „could” („If you’re busy tomorrow, I can help you to look after the kids”). A jeśli z przyszłymi wydarzeniami wiążą się wątpliwości lub niepewność, zastosujemy czasowniki modalne: „might”, „may” lub „could” („If Dua Lipa comes to Poland next year, she might do a concert in Warsaw”).

Pierwszy tryb warunkowy pojawia się też w kontekście wydawania poleceń lub instrukcji. W takim użyciu zdanie podrzędne, zaczynające się od „jeżeli”, się nie zmienia, natomiast zdanie główne przyjmuje formę trybu rozkazującego, który w języku angielskim wyrażany jest bezokolicznikiem („If you’re going out tonight, send me a WhatsApp”).

Gdy używamy pierwszego trybu warunkowego w formalnym języku angielskim, możemy zastąpić słowo „if” („jeśli/jeżeli”) wyrazem „should” („Should you need more information, the speaker will answer your questions after the presentation”).

Struktura pierwszego trybu warunkowego występuje również w wielu odniesieniach do przyszłych, zaplanowanych wydarzeń. Zamiast słowa „if” możemy się wówczas posłużyć określeniami czasu takimi, jak: „when”, „once”, „until” lub „after”. Bezpośrednio po nich stosujemy czas teraźniejszy, z odniesieniem do przyszłości w drugiej części zdania („When Martha finishes university, she will go to Liverpool for a year”).

Typowe błędy w użyciu pierwszego trybu warunkowego

Uczniowie najczęściej mylą first conditional z innymi trybami warunkowymi. Warto się zapoznać z podsumowaniem różnych trybów warunkowych. Osoby, które poznały już drugi tryb warunkowy i wiedzą, że zawiera on czas przeszły oraz czasownik modalny „would” („If I were taller, I would play basketball”), mogą mylić oba tryby lub błędnie stosować ich struktury, na przykład:

„Jeśli będę miał pieniądze, w przyszłym roku kupię nowy samochód”.

„If I had the money, I’ll buy a new car next year”. ✗
„If I have the money, I’ll buy a new car next year”. ✓

Częstym błędem jest też użycie czasu przyszłego bezpośrednio po określeniach takich, jak: „when”, „once”, „until” i „after”. Pamiętaj więc, że stosujemy po nich zawsze czas teraźniejszy (a przyszłe działanie jest wyrażone w drugiej części zdania):

„Spotkamy się na parkingu, kiedy konferencja się zakończy”.

„We’ll meet in the car park when the conference will be over”. ✗
„We’ll meet in the car park when the conference is over”. ✓

Znane przykłady użycia struktury first conditional

If you tolerate this, your children will be next – to piosenka pochodząca z 1998 roku, którą śpiewał walijski zespół rockowy Manic Street Preachers, a która zajmowała pierwsze miejsce na liście przebojów w Wielkiej Brytanii. Porusza ona temat społeczeństwa i władzy, a jej tytuł oraz słowa refrenu zostały zaczerpnięte z plakatu propagandowego, który pojawił się podczas hiszpańskiej wojny domowej i ostrzegał obywateli, że jeśli będą oni tolerowali ucisk, narażą pokolenia swoich dzieci na taki sam los.

Wolny dzień Ferrisa Buellera – główny bohater filmu z 1986 roku, nastoletni chłopiec o imieniu Ferris, postanawia zrobić sobie dzień wolny od szkoły i spędzić go na dobrej zabawie. W filmie przypomina nam: „Życie toczy się szybko. Jeśli co pewien czas nie zatrzymamy się i nie rozejrzymy wokół siebie, możemy je przegapić”[„Life moves pretty fast. If you don’t stop and look around once in a while, you could miss it”]. Warto też zapoznać się z artykułem na temat wykorzystania filmów w nauce języka angielskiego.

Wannabe – właśnie tym singlem z 1996 roku zespół Spice Girls podbił listy przebojów. Piosenka zawiera listę instrukcji dla potencjalnego ukochanego, zaczynającą się od zdania: „Jeśli wiążesz ze mną przyszłość, zapomnij o mojej przeszłości” [„If you want my future, forget my past”].

Miniquiz

1. If Jane got the new job, she’ll need to move to Poland.
2. I’ll pass that exam if I studied a lot tonight.
3. If I have enough money, I would go to Australia next summer.
4. If you want to travel to Canada this summer, you remember to apply for a visa first.
5. You should need to contact me, send me an email or call me on my mobile.
6. After the movie will finish, meet me in front of the cinema.
7. We’ll have a picnic on the beach when the weather will be warmer.